Russian (CIS)ҚазақшаEnglish (United Kingdom)
 
 
Ә.Х. Марғұлан
атындағы
Археология институты
Адрес:
г. Алматы, ул. Шевченко 28, пр. Достык, 44
 

Баннер

ruhani-jangyru-logo

Марғұлан атындағы Археология институтының журналы

КазНУ

Бастыбет Жаңалықтар Жамбыл облысындағы Шу-Талас отрядының 2021 жылғы жұмыстары туралы

Жамбыл облысындағы Шу-Талас отрядының 2021 жылғы жұмыстары туралы

2021 жылдың далалық маусымында Шу-Талас жасағының (жетекшкші А. Е. Рогожинский) Ә. Х. Марғұлан атындағы Археология институтының қызметкерлері  Жамбыл облысы аумағындағы ортағасырлық екі Аспара және Шаруашылық қалашықтарында археологиялық қазба жұмыстарын жүргізуде.   Тарихы өте бай ежелгі екі қалашық та Шу-Талас өзендері аралығында орналасқан. Қазба жұмыстары енді ғана басталды, бірақ зерттеудің аралық нәтижелері көрсетіп отырғандай, қызықты мәліметтер көбейе түсті.

Аспара қалашығы Қырғыз Алатауының етегіндегі ең көрікті жерде орналасқан. Аспара туралы алғашқы жазбаша мәліметтерді 629-645 жылдары Қытайдан Үндістанға барып қайтқан атақты монах-саяхатшы Сюань-Цзан жазып қалдырған. Аспар туралы мәліметтер IX–X ғасырлардағы  ортағасырлық араб  авторлары ибн Хордадбех пен Кудама ибн Джафардың жазбаларында кездеседі. XIV ғасырдың соңында Әмір Темір мұнда Моғолстан билеушілерінің шабуылына қарсы тұруға тиіс қуатты бекініс құрды. Қаланың цитаделі мен шахристан қалдықтары өте жақсы сақталған, өлі қаланың қирандыларының керемет көрінісі бүгінде туристер мен археологтарды таң қалдырады.

Аспарадағы осы маусымдағы қазба жұмыстары бекініс қабырғаларының жанындағы цитадельдің оңтүстік-батыс бөлігінде шоғырланған. Кеш құрылыс көкжиегін жабатын өрт қабатында төртбұрышты саңылауы бар бір қола монета табылды, XIII-XIV ғасырлардағы моңғол-қытай чеканы (Юань әулеті) болуы мүмкін. Сондай-ақ, үш темір жебенің ұштары және сүйектен жасалған бір жебе табылды. Зерттеулер нақ осы бекініс қабырғаларының жанында жүргізілгендіктен, цитадельдің ішіне түскен жебелер қаланы жаулардан қорғау кезінде атылғаны күмән келтірмейді. Жалпы, бұл маусымда археологтардың жолы болды десек болады, қалашықты қазу кезінде Тимуридтер дәуіріне жатуы ықтимал күміс монета да табылды.

Егіншіліктің бекітілмеген қонысы Талас даласы мен Мойынқұм құмды шөлінің түйіскен жерінде орналасқан. Соңғы орта ғасырлардағы сауда жолдарының бірінде орналасқан бұл ерекше қонысты археологтар ұзақ уақыт бойы айналып өтті. Биылғы маусым маңызды әрі құнды олжаларға толы болды. Шекаралар анықталып, елді мекеннің әртүрлі бөліктерінде барлау жұмыстары басталды.  Қараханидтер мен моңғол кезеңдерінен XV ғасырдың басына дейінгі қызықты керамика топтамасының көптігі таң қалдырады. Ыдыс-аяқтар жиынтығы ерекше сирек кездесетін әсем   сәндік үлгілерімен ерекшеленеді, бұл бір кездері осында өмір сүрген қоныстанушылардың өмір сүру деңгейінің және олардың эстетикалық талғамының жоғары болғанын көрсетеді. Әртүрлі эмиссиялы монеталар, мыс зергерлік бұйымдар, темір бұйымдардың дайындамалары, бағалы ыдыс-аяқ бұйымдарының табылуы – осының барлығы қоныстанушылардың қолөнер саудасының даму сипатын көрсетеді. 

1 2
3 4
 

Комментарий қосу



Security code
Басқасын көрсету

 
   
 
2022 © Институт археологии им. А. Х. Маргулана Создание сайта Создание сайтов, разработка и сопровождение сайтов, продвижение, хостинг